1. EYLEM CÜMLELERİNDE VURGU
Yüklemi fiil soylu sözcük olan cümlelerde vurgu, yükleme en yakın olan sözcük ya da sözcük öbeği üzerindedir.
Örnek
» Bu kitabı bana, doğum günümde annem almıştı. (Özne vurgulanmıştır.)
» Bu kitabı, annem, bana doğum günümde almıştı. (Zarf tamlayıcısı vurgulanmıştır.)
» Bu kitabı, doğum günümde annem, bana almıştı. (Yer tamlayıcısı vurgulanmıştır.)
» Annem, bana doğum günümde bu kitabı almıştı. (Nesne vurgulanmıştır.)
Örnek
» Bu kitabı bana, doğum günümde annem almıştı. (Özne vurgulanmıştır.)
» Bu kitabı, annem, bana doğum günümde almıştı. (Zarf tamlayıcısı vurgulanmıştır.)
» Bu kitabı, doğum günümde annem, bana almıştı. (Yer tamlayıcısı vurgulanmıştır.)
» Annem, bana doğum günümde bu kitabı almıştı. (Nesne vurgulanmıştır.)
2. İSİM CÜMLELERİNDE VURGU
Yüklemi isim soylu sözcük olan cümlelerde vurgu, yüklemdedir.
Örnek
» Bu konunun kavranması diğerlerinden kolaydır.(Yüklem isim soylu olduğu için vurgu yüklemdedir.)
» İstanbul’u fetheden Fatih’tir.(Yüklem isim soylu olduğu için vurgu yüklemdedir.)
Örnek
» Bu konunun kavranması diğerlerinden kolaydır.(Yüklem isim soylu olduğu için vurgu yüklemdedir.)
» İstanbul’u fetheden Fatih’tir.(Yüklem isim soylu olduğu için vurgu yüklemdedir.)
3. KOŞUL (ŞART) CÜMLELERİNDE VURGU
Koşul cümlelerinde vurgu, koşul kipindedir.
Örnek
» Konuyu dikkatlice dinlersen başarılı olursun. (Vurgu, koşul ifadesindedir.)
» İşin erken biterse yanıma uğra. (Vurgu, koşul ifadesindedir.)
Örnek
» Konuyu dikkatlice dinlersen başarılı olursun. (Vurgu, koşul ifadesindedir.)
» İşin erken biterse yanıma uğra. (Vurgu, koşul ifadesindedir.)
4. SORU CÜMLELERİNDE VURGU
Soru sözcükleri ile kurulan soru cümlelerinde vurgu, cümlede soru anlamını sağlayan sözcüktedir.
Örnek
» Sen, Burak’ı okulda ne zaman gördün? (Zarf tamlayıcısı vurgulanmıştır.)
» Sen, dün Burak’ı nerede gördün? (Yer tamlayıcısı vurgulanmıştır.)
» Sen, dün okulda kimi gördün? (Nesne vurgulanmıştır.)
» Kim, dün Burak’ı okulda görmüş? (Özne vurgulanmıştır.)
Soru eki “mı, mi” ile oluşturulan soru cümlelerinde ise vurgu soru ekinin bağlı olduğu, soru ekinden önce gelen sözcükte / öğededir.
Örnek
» Dün, Burcu mu sizi buraya çağırdı? (Soru eki “Burcu”dan sonra gelmiştir; bu sözcük, yani özne vurgulanmıştır.)
» Dün, sizi Burcu, buraya mı çağırdı? (Yer tamlayıcısı vurgulanmıştır.)
» Dün Burcu sizi mi buraya çağırdı? (Nesne vurgulanmıştır.)
» Dün mü Burcu sizi buraya çağırdı? (Zarf tamlayıcısı vurgulanmıştır.)
» Dün Burcu, sizi buraya çağırdı mı? (Soru eki yüklemden sonra geldiği için yüklem vurgulanmıştır.)
Örnek
» Sen, Burak’ı okulda ne zaman gördün? (Zarf tamlayıcısı vurgulanmıştır.)
» Sen, dün Burak’ı nerede gördün? (Yer tamlayıcısı vurgulanmıştır.)
» Sen, dün okulda kimi gördün? (Nesne vurgulanmıştır.)
» Kim, dün Burak’ı okulda görmüş? (Özne vurgulanmıştır.)
Soru eki “mı, mi” ile oluşturulan soru cümlelerinde ise vurgu soru ekinin bağlı olduğu, soru ekinden önce gelen sözcükte / öğededir.
Örnek
» Dün, Burcu mu sizi buraya çağırdı? (Soru eki “Burcu”dan sonra gelmiştir; bu sözcük, yani özne vurgulanmıştır.)
» Dün, sizi Burcu, buraya mı çağırdı? (Yer tamlayıcısı vurgulanmıştır.)
» Dün Burcu sizi mi buraya çağırdı? (Nesne vurgulanmıştır.)
» Dün mü Burcu sizi buraya çağırdı? (Zarf tamlayıcısı vurgulanmıştır.)
» Dün Burcu, sizi buraya çağırdı mı? (Soru eki yüklemden sonra geldiği için yüklem vurgulanmıştır.)